مقایسه مشارکت مردم در دوره‌های مختلف انتخابات ریاست جمهوری
به گزارش انتخابات 1400، روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: آراء باطله را میتوان اینگونه تفسیر کرد که صاحبان آنها به نظام جمهوری اسلامی اعتقاد دارند ولی چون نامزدهای راه‌یافته به رقابت انتخابات ریاست جمهوری را قبول ندارند، رأی باطله به صندوق انداخته‌اند.
بعد از آنکه وزارت کشور آمار رسمی آراء انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را اعلام کرد، در اینکه رئیس‌جمهور منتخب اکنون رسماً هشتمین رئیس‌جمهور ایران است بحثی وجود ندارد.با اینحال، این واقعیت را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ از یکطرف و نکات مرتبط با ارقام مؤثر در کیفیت این انتخابات از طرف دیگر، بسیار پرمعنا و قابل تأمل هستند.
می‌توانیم وارد تفسیر آراء این انتخابات نشویم و همچون بعضی افراد و ازجمله رسانه ملی به تعریف و تمجید خود آن بپردازیم ولی این روش را صادقانه نمی‌دانیم.
تفسیر دقیق آراء انتخابات نشان می‌دهد نظام جمهوری اسلامی باید برای از دست ندادن پشتوانه مردمی خود وارد عمل شود و کسانی که به این نظام عشق می‌ورزند و حفاظت از آن را که حاصل خون صدها هزار شهید و فداکاری و ایثار ملت آزاده ایران است لازم و واجب می‌دانند، نمی‌توانند از کنار این واقعیت تلخ بی‌تفاوت عبور کنند. به همین دلیل، این تفسیر اجمالی را ارائه می‌دهیم تا هشداری باشد برای متولیان نظام با هدف بررسی علل پدید آمدن این وضعیت و تلاش برای برطرف کردن علل آن.
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ فقط ۴۸/۸ درصد واجدان شرایط رأی دادن شرکت کرده‌اند که کمترین مشارکت در انتخابات‌های ریاست جمهوری ۱۳گانه در ۴۳ سال عمر نظام جمهوری اسلامی است. قبل از این، بیشترین مشارکت ۸۴/۸۳ درصد (سال ۱۳۸۸) و کمترین مشارکت ۵۰/۶۶ (سال ۱۳۷۲) بود.
در انتخابات ریاست جمهوری 1400 واقعه قابل تأمل‌تر اینست که تعداد افرادی که مشارکت نکردند در جدول آراء، رتبه اول و تعداد آراء باطله رتبه سوم بود. طبق اعلام رسمی وزارت کشور، درصد عدم مشارکت 51/78 درصد بود و این رقم نزدیک 3 درصد بیشتر از مجموع مشارکت‌کنندگان انتخابات 1400 با شمول آراء باطله است. به عبارت روشن‌تر، اگر بخواهیم ترتیب 6 رقم موجود در ترکیب آراء انتخابات 1400 را در یک تابلو مشاهده کنیم باید آن را اینگونه ترسیم نمائیم.
- اول – عدم مشارکت
- دوم – رئیس‌جمهور منتخب
- سوم – آراء باطله
- چهارم – یکی از نامزدها
- پنجم – یکی دیگر از نامزدها
- ششم – آخرین نامزد
ملاحظه این ارقام نشان می‌دهد پشتوانه مردمی نظام در معرض خطر کاهش است. خطری که پشتوانه نظام را تهدید می‌کند، یکی عدم مشارکت مردم است و دیگری آراء باطله.
تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ همیشه رئیس‌جمهور منتخب در ردیف اول قرار داشت ولی اکنون برای اولین‌بار است که عنصر عدم مشارکت مردمی ردیف اول را به خود اختصاص داده. دیگر اینکه آراء باطله که در انتخابات ۱۴۰۰ در ردیف دوم قرار گرفته، رقم قابل ملاحظه‌ایست. به یک روایت ۳/۷۲۶/۸۷۰ رأی و به روایت دیگر که نتیجه تصحیح جمع‌بندی اشتباه وزارت کشور است ۴/۱۶۷/۰۲۸ رأی.
آراء باطله را با خوشبینانه‌ترین نگاه میتوان اینگونه تفسیر کرد که صاحبان آنها به نظام جمهوری اسلامی اعتقاد دارند ولی چون نامزدهای راه‌یافته به رقابت انتخابات ریاست جمهوری را قبول ندارند، رأی باطله به صندوق انداخته‌اند. تفاسیری از قبیل رعایت بعضی ملاحظات شغلی، زیر ذره‌بین بودن و… نیز مطرحند که به آنها نمی‌پردازیم.
درصدد بررسی علل کاهش معنادار مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ نیستیم ولی اشاره به این واقعیت را لازم می‌دانیم که هرچند تأثیر مشکلات اقتصادی را نمی‌توان نادیده گرفت، اما مهم‌تر از آن، محدود کردن قدرت انتخاب مردم بود، واقعیتی که اگر متولیان نظام آن را نادیده بگیرند و هرچه زودتر درصدد معالجه آن برنیایند، قطعاً میزان مشارکت مردمی به سیر نزولی خود ادامه خواهد داد.
واقعا” باید به چنین تحلیلی چه گفت؟
1-چرا شرایط خاص جهان وایران را در نظر نمی گیرید؟حد اقل تعدادی از واجدین شرایط بطور مستقیم وغیر مستقیم با بیماری کرونا درگیر بودند….یعنی این واقعیت است از حدود 20 روز قبل از انتخابات ویا 30 روز قبل تر یه سری مبتلا به بیماری کرونا شده اند و هر روز تا به انتخابات هم افرادی مبتلا به بیماری شده بودند؛ وتا روز انتخابات یا بیمار بودند ویا نقاحت بیماری را پشت سر میذاشتند…ویا اطرافیانشان درگیر بیماری بودند تا انتخابات…ویه سری هم ترس از بیمار شدن را داشتن………که اینها را با هم جمع کنیم؛ میتوان گفت حد اقل 10درصد از واجدین شرایط بخاطر شرایط خاص رای ندادند…
2-اختلال در رای گیری اولیه واولین سالی بود ؛ که رای بصورت الکترونیکی ثبت میشد؛وواقعا” باعث صف های طولانی شده بود؛واقعا” رای دادن امسال مشکل تر از سال های قبل بود وصف های طولانی باعث خسته شدن رای دنده ها میشد؛ وباز بخاطرشرایط خاص وصف های طولانی ؛ موجب دلسرد ؛ شدن رای دهنده ها شده بودواین هم از نظر روانی وخستگی در صف ها باعث شده بود تا تعدادی از رای دادن پشیمان بشن و بی خیال رای دادن بشن……
3-واقعا” عملکرد ضعیف دولت در معیشت وگرانی ؛ بی تاثیر نبود در رای….بطوریکه :روح الله زم در اعترافاتش گفته بود: که از آقای روحانی حمایت کردیم؛ چونکه مطمئن بودیم موجب نارضایتی مردم را فراهم میسازد…
4-کل شبکه های ماهواره ایی و مجازی بسیج شده بودند؛ تا بر علیه انتخابات تبلیغ کنن ویاس ونا امیدی را به ملت ایران تزریق کنن…….
5-درسالهای قبل تو پارک ها ؛ تو کوچه ومحله ها وتو اجتماعات ؛ مترو ، ایستگاه های اتوبوس ؛…..شور انتخاباتی بود؛ ولی امسال بخاطر شرایط خاص ؛ چنین شوری وجود نداشت….چرا میخواهیم از شرایط خاص حاکم بر دنیا و ایران غافل شویم؟……..
واقعا” منصفانه این موارد را کنار هم بگذاریم ویک وجدان بیداری داشته باشیم؛ به این نتیجه میرسیم؛ که امسال مشارکت مردم با توجه به مشکلات فوق واقعا” بی سابقه بود……
آمار اصلی و پنهان اینو نمیگه. لطفا با مردم کشور رو راست باشین. اسلام دین برابری، برادری و عدالت است. اسلام دین راستی و درستی است. حداقل به عهد خود وفا کنید. چرا باید کاری کنید که آمار نزدیک به درسن یا دقیق رو از اونطرف آبها بشنویم؟ این حق مردم هست که با اینهمه بوق و کرنا و تشویق به مشارکت، در نهایت با آمار واقعی روبرو بشوند نه آمار مصلحت نظام. اوفی بعهدکم